Men gan là các enzyme quan trọng được gan tiết ra để thực hiện chức năng chuyển hóa. Việc xét nghiệm men gan giúp đánh giá sức khỏe gan và phát hiện sớm các bất thường.
1. Các chỉ số men gan cơ bản
- ALT (SGPT): Đo mức độ tổn thương tế bào gan. ALT thường tăng khi gan bị viêm hoặc tổn thương.
- AST (SGOT): Không chỉ phản ánh tổn thương gan mà còn các cơ quan khác như tim, cơ. Tỷ lệ AST/ALT giúp phân biệt nguyên nhân tổn thương.
- GGT: Tăng khi có tổn thương đường mật, ống dẫn mật, hoặc do sử dụng rượu, bia.
- ALP: Phản ánh chức năng đường mật, đặc biệt tăng cao khi có tắc mật.
2. Khi nào cần xét nghiệm men gan?
Bạn nên kiểm tra men gan định kỳ hoặc khi có các dấu hiệu như:
- Mệt mỏi, chán ăn, vàng da, vàng mắt.
- Nghi ngờ viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan.
- Tiền sử uống nhiều rượu bia hoặc dùng thuốc ảnh hưởng gan.
3. Ý nghĩa của xét nghiệm men gan
- Phát hiện sớm các bệnh lý về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan.
- Theo dõi điều trị: Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh gan.
- Tầm soát nguy cơ bệnh gan mạn tính do rượu, thuốc hoặc các yếu tố khác.
Các chỉ số men gan có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
1. Bệnh lý về gan
- Viêm gan (do virus như viêm gan B, C hoặc viêm gan do rượu, thuốc): Gây tổn thương tế bào gan, làm tăng ALT, AST.
- Gan nhiễm mỡ: Thường gặp ở người thừa cân, béo phì hoặc tiểu đường.
- Xơ gan: Tăng men gan trong giai đoạn đầu, sau đó có thể giảm khi gan mất khả năng hoạt động.
- Ung thư gan: Làm rối loạn các chỉ số men gan, đặc biệt trong giai đoạn tiến triển.
2. Sử dụng rượu, bia
- Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây tăng men gan (đặc biệt là GGT). Sử dụng thường xuyên và kéo dài có thể dẫn đến viêm gan do rượu hoặc xơ gan.
3. Thuốc và hóa chất
- Một số thuốc như paracetamol, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), kháng sinh, thuốc trị lao (isoniazid, rifampin), hoặc hóa trị có thể gây tổn thương gan, dẫn đến tăng ALT và AST.
4. Bệnh lý ngoài gan
- Tắc mật: Tăng ALP và GGT do tổn thương hoặc tắc nghẽn đường mật.
- Các bệnh về cơ: Tổn thương cơ (như viêm cơ, chấn thương) có thể làm tăng AST.
- Bệnh lý chuyển hóa: Tiểu đường, rối loạn mỡ máu cũng có thể tác động đến men gan.
5. Lối sống và chế độ ăn uống
- Chế độ ăn nhiều chất béo: Gây gan nhiễm mỡ, tăng men gan.
- Lối sống ít vận động: Dễ dẫn đến rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng chức năng gan.
6. Yếu tố nhiễm trùng, virus và ký sinh trùng
- Nhiễm trùng như sốt rét, bệnh sốt xuất huyết
- Nhiễm virus gây viêm gan như HBV, HCV, HAV hoặc nhiễm ký sinh trùng gây tổn thương gan, làm tăng các chỉ số men gan.
7. Các yếu tố khác
- Thai kỳ: Một số thai phụ có thể tăng nhẹ men gan do thay đổi sinh lý.
- Tuổi tác: Người lớn tuổi dễ bị tổn thương gan hơn do giảm khả năng phục hồi của gan.
- Di truyền: Một số bệnh lý di truyền (như Wilson, hemochromatosis) gây tăng men gan mãn tính.
Việc kiểm tra men gan định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm và theo dõi các tác động của những yếu tố này, từ đó bảo vệ sức khỏe gan hiệu quả.
Xét nghiệm men gan tại Trung tâm Xét nghiệm Y khoa Phong Châu
Với hệ thống xét nghiệm hiện đại, Phong Châu cam kết cung cấp kết quả nhanh chóng, chính xác, giúp bạn an tâm kiểm soát sức khỏe gan.
Hotline (Zalo): 090 114 2226
Fanpage: Facebook.com/phongchaulab
Địa chỉ: Số 1 đường Phong Châu, phường Phú Hội, Thành phố Huế.
